Ekonomide Yeni Dünya Düzeni—1ci Kısım
Önce dünya diyoruz: Covid-19 salgını: Tam bir Kara Kuğu
- Salgın ne kadar sürer, insanlığa hasarı ne olur? Salgın 3 yıl sürebilir. Sağlık zararını ölümlerle hesaplamak yanlış. Hastalık uzun süreli güç kaybına da neden oluyor. Ek olarak, yapısal işsizlik, şirket iflasları ve beceri kaybını da göz önüne almalıyız.
- Aşı ve sürü bağışıklığı hakkında yanlış bilinenler: Sürü bağışıklığına erişmek çok güç. Avrupa ve ABD bu konuda tam bir hezimet. Aşı bu sene hizmete girer de, dünyanın büyük kısmı için çok geç. Ayrıca aşının kaç ay bağışıklık sağlayacağı da bilinmiyor.
- Tek çare sokağa çıkma yasağı: Maliyeti nasıl ödenir? Cevap Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler açısından çok farklı. Aradaki fark açılacak.
- Geleceğe bakış: Yeni pandemilere hazırlıklı olmak. Covid-19 nüfus kalabalığı, Asya’da sağlıksız beslenme alışkanlıkları, iklim değişikliği, kentlere yığılma gibi nedenlerden kaynaklanıyor. Bir kaç sene sonra yenileri de gelebilir. Acil durum stratejileri ve sağlık sisteminde köklü reform şart.
Covid-19: Makro-ekonomik şok
- Hem arz, hem de talep şoku: Arz şoku, çünkü bir çok şirket üretemediği gibi, global ticaret de kesiliyor. Talep şoku, çünkü işsizler tüketemiyor. Ayrıca, talep kompozisyonu ve tasarruf alışkanlıkları da değişiyor.
- 2020-2021 döneminde global ekonomiye etkisi ne olur? Şöyle söyleyeyim. Dünya 2025 yılına kadar Covid-19 öncesi temposunun gerisinde performans gösterebilir. İşte ABD uzun vade simulasyonu
- Gelişmekte Olan Ülkeler (GOÜ) açısından Covid-19 şoku: Çoğu ihracatla geçinen ve mali kaynakları zayıf bu ülkelerde Covid-19 kalıcı yaralar açabilir.
- “Beklentiler” yani insan ve firma davranışları nasıl şekillenecek? Ders alacak mıyız? Turizm, organize perakende, konaklama ve sivil havacılık sektörleri hayatta kalacak mı? Ya iklim değişikliği ve çevre kirliliğine bakışımız? Evden çalışma, dijitalleşme ve robotlaşma nasıl evrilecek?
- Uzun dönemli bakış: “Yara izi” sendromu nedir? Toplam girdi verimliliği kavramına giriş yapabiliriz. Uzun süreli özel sektör sabit sermaye yatırımı eksikliği, eksik eğitim ve uzun süreli işsizliğin yarattığı beceri kaybı “yara izleri” olarak ekonomilerin alnında taşınacak.
Covid-19 ve finansal piyasalar
- Finansal köpükler ve deflasyon tehlikesi: Mali piyasalar pandemiyi hiç ciddiye almadı, QE politikalarının peşine takıldı. Bir başka deyişle “değerlemelerle” reel ekonomi arasında gittikçe genişleyen bir uçurum oluşuyor. Bu sürecin sonu 2008 Büyük Finansal Krizi gibi olabilir. İkinci tehlike ise küresel borç hızla artarken, gerileyen ücretler ve sermaye verimliliği yüzünden deflasyon. Deflasyon çok geniş çaplı şirket iflaslarını gündeme getirir. Ek olarak, içinden çıkılması çok güç bir problemdir.
- Borç krizi: 35 kadar GOÜ mali açıdan sıkıntıda. Yani, dış borçlarını ödeme güçleri sınırlı. Türkiye de bunlardan biri.
- ABD tahvil faizleri, pariteler ve riskli varlıklarda yeni değerleme modelleri: Çok uzun süren sıfır faiz ortamı mali varlıklara bakışımızı değiştirmeyi zorunlu kılıyor. Ayrıca, bu salgında karlı-zararlı çıkacak ülke ve şirketler de değişecek. Çok uzun süren bir düşük getiri ortamına girebiliriz. Dolar Endeksi’nin 2021-2022’de değer kaybedeceği nerdeyse konsensus. Ama, ya 2021 sonunda enflasyon başlar, ve ABD tahvil faizleri yükselirse? Dolar, Euro ve Jyen yuan hirç GOÜ para birimlerien karşı değer kazanacak.
Covid-19: Siyaset cephesi
- Büyük soru işareti: Kim kazanacak? Demokrasi? Otoriter rejimler? ABD başkanlık seçimi demokrasilerin önde gittiğini gösteriyor.
- Ticaret değil, Medeniyetler Savaşı, Covid-19’un hızlandırıcı etkisi. ABD-Çin arasındaki rekabet artık Asya ve Batı Medeniyetleri arasında geniş bir husumete döndü. Ek olrak İslamafobya da bir Medeniyetler Çekişmesi’ne dönüyor. Dünya çeşitli bloklara ayrılabilir.
- Biden ve Çin-Rusya’yla rekabet: Biden Çin’le sorunları ulusüstü platformlara taşıyacak, ama rekabet finans ve teknolojiye kayacak. Rusya’nın işi çok zor, yeni yaptırımlar gelecek. İran’la uzlaşma mümkün.
- Finansal kapitalizmin affedilmez ayıbı: Halk aç ve hastayken, bazı fon yöneticileri ve zenginlerin servetlerini katlaması affedilemez. Kapitalizmde çok köklü bir değişim başlayacak.
- Gelir dağılımı uçurumu ve çözümü: Asgari vatandaşlık geliri ve ömür boyu eğitim şart olacak.
- Yapısal işsizlikle mücadele: Kamu harcamalarının kompozisyonunun radikal biçimde değişmesi lazım. Eğitim sistemi de yeni şartlara ayak uydurmakta çok zorlanacak.
- Ve en büyük bilinmeyen: Covid-19 insan davranışlarında kalıcı bir değişime neden oldu mu? Daha fazla tasarruf ve sağlık sigortası. Konut kullanımında yeni tasarım. Turizm ve otelcilik toparlanabilir mi (HAYIR). Uzaktan çalışmaya mı döneceğiz—EVET.
Covid-19’ın hızlandırdığı küresel trendler
- Robotlaşma artık hizmet sektörüne de yayılacak.
- Dijitalleşme hızlanacak—ama her firma dijitalleşemez ki?
- Emek ve sermaye maliyetleri kalıcı olarak değişti. Emek büyük zarar görecek.
- Aşı araştırmaları yeni teknolojilere girdi sağlayacak.
- İklim değişikliği ile mücadele hızlanacak—fosil yakıtlara geri dönüş çok zor.
Özel raporlarımıza abone olmak ister misiniz?
21 yıldır GlobalSource Turkey markası ile yabancı yatırımcılara, İstanbulAnalytics markası ile de Türk kurumlarına araştırma desteği ve danışmanlık hizmeti veriyoruz. Özellikle ekonomist kadrosu bulunduramayan ve bütçesi düşük orta ve küçük ölçekli firmalara hizmet etmeyi hedef bildik.
Sitenin Basın sayfasında görüleceği gibi görüşlerimiz Türkiye ve dünya basını tarafından takip edilir ve Türkiye ile ilgili seçkin makalelerde referans olarak yer alır. Sunum ve Konferans sayfalarında göreceğiniz gibi YouTube/Zoom vasıtası ile ekonomi-finans panelleri düzenler ve katılarak donanımımızı üniversiteler, STK ve firmalarla paylaşırız. Haftada 2 kez yayınladığımız raporlarda dünya ekonomisi, Türkiye’de siyasi gelişmeler, ekonomi ve finans dinamikleri ve mevzuat değişiklikleri hakkında analiz ve tahmin sunuyoruz. Yöneticilere 15 dakikada bilmeleri gereken gündemi sabah 09:00’dan önce elektronik ortamda sunuyoruz. Abonelik ücretlerimiz maliyetlerinizi düşünerek kolaylıkla ödeyebileceğiniz düzeydedir.
Raporlarımız yatırım önerisi içermez. Küçük ve orta ölçekli kuruluşların analiz ihtiyacını karşılamak amacıyla yayınlanır. Ücrete tabidir.
21 yıllık tecrübemizden yararlanmanızı dileriz. Özel rapor örneklerimizi okumak ve hizmetlerimiz hakkında bilgi almak için bize e-mail atın:
Değerli Okurlar
20 yıldır GlobalSource Turkey markası ile yabancı yatırımcılara, İstanbulAnalytics markası ile de Türk kurumlarına araştırma desteği ve danışmanlık hizmeti veriyoruz. Özellikle ekonomist kadrosu bulunduramayan ve bütçesi düşük orta ve küçük ölçekli firmalara hizmet etmeyi hedef bildik.
Sitenin Basın sayfasında görüleceği gibi görüşlerimiz Türkiye ve dünya basını tarafından takip edilir ve Türkiye ile ilgili seçkin makalelerde referans olarak yer alır. YouTube vasıtası ile ekonomi-finans panelleri düzenler ve katılarak donanımımızı STK ve firmalarla paylaşırız. Haftada 2 kez yayınladığımız raporlarda dünya ekonomisi, Türkiye’de siyasi gelişmeler, ekonomi ve finans dinamikleri ve mevzuat değişiklikleri hakkında analiz ve tahmin sunuyoruz. Yöneticilere 15 dakikada bilmeleri gereken gündemi sabah 09:00’dan önce elektronik ortamda sunuyoruz. Abonelik ücretlerimiz maliyetlerinizi düşünerek kolaylıkla ödeyebileceğiniz düzeydedir.
20 yıllık tecrübemizden yararlanmanızı dileriz. Özel rapor örneklerimizi okumak ve hizmetlerimiz hakkında bilgi almak için bize e-mail atın: